Cùng tìm hiểu về nghệ thuật điêu khắc thời kỳ Hy Lạp Cổ Đại

Nghệ thuật điêu khắc Hy Lạp cổ đại đã đạt được những thành tựu to lớn và chiém một vị trí quan trọng trong lịch sử phát triển của văn hoá thế giới. Thành tựu nghệ thuật tạo hình vừa đại diện cho sự sáng tạo tuyệt vời của người Hy Lạp, vừa chứng tỏ đỉnh cao về sự mẫu mực của Hy Lạp về trí tuệ. Vai trò của nghệ thuật Hy Lạp đối với sự phát triển của nghệ thuật nhân loại là rất lớn. Ăng-ghen từng phát biểu: Không có các cơ sở đó, cơ sở do Hy Lạp và La Mã hình thành nên thì không thể có châu âu hiện đại. Và trong nội dung của bài viết này, Hãy cùng Grand Art tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển nghệ thuật điêu khắc thời Hy Lạp cổ đại nhé!

Tìm hiểu về lịch sử nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời kỳ Hy Lạp cổ đại

Các thời kỳ hình thành và phát triển nghệ thuật Hy Lạp cổ đại

Nghệ thuật Hy Lạp cổ đại được chia làm 3 thời kỳ:

• Thời Kỳ cổ sơ: Từ thế khỷ 7 TCN tới thế kỷ 6 TCN.
• Thời kỳ cổ điển: Từ thế kỷ 5 TCN tới thế kỷ 4 TCN.
• Thời kỳ Hy Lạp hoá: Thế kỷ 3 TCN tới thế kỷ 2 TCN.

1- Thời kỳ cổ sơ (từ thế kỷ 7 tới 6 TCN)

Trong nghệ thuật điêu khắc Hy Lạp xuất hiện 2 loại tượng: Tượng nam khỏa thân và nữ mặc áo dài. Những tượng này được thể hiện trong dáng đứng thẳng, hai tay buông theo thân. Tượng trong dáng tĩnh, nghiêm trang, cân đối. Tỷ lệ cơ thể cũng như hình khối chưa chuẩn mực, chất liệu sử dụng là đá.

Thời gian này, trong điêu khắc Hy Lạp vẫn thấy những ảnh hưởng của ước lệ tạo hình phương Đông. Tượng “nhìn ngay ngó thẳng” và gắn liền với tôn giáo tín ngưỡng. Sang thế kỷ VI trong phong cách làm tượng đã có sự chuyển biến. Các tượng thẳng đứng như cây cột dần được thay thế bằng những pho tượng dáng động từ đơn giản đến phức tạp dần. Nửa đầu thế kỷ V, điêu khắc Hy Lạp được đánh dấu bằng các tác phẩm chạm nổi ở đền thờ thần diễn tả 12 chiến công người anh hùng Hec-quyn (Hercules). Con người được diễn tả ở nhiều tư thế vận động khác nhau rất sinh động. Hình tượng điêu khắc đã thoát khỏi sự chi phối của ước lệ tạo hình cơ sở.Nghệ thuật điêu khắc Hy Lạp bước vào thời kỳ mới.

 2- Thời kỳ cổ điển (Từ thế kỷ 5 tới 4 TCN)

Từ giữa thế kỷ V thành bang A-ten đã phát triển trở thành trung tâm lớn của Hy Lạp cả về chế độ xã hội cũng như văn hóa nghệ thuật. Người đứng đầu về điêu khắc thời này là Phi-đi-át (Phiđias), Pô-ly-clét (Polycléte) và Mi-rông. Pô-ly-clét dành nhiều thời gian cho nghiên cứu và sáng tạo cho việc tìm ra tỷ lệ chuẩn cân đối, hài hòa của cơ thể nam giới. Tiêu biểu là Tượng Đô-ri-pho (Doryphore) người lực sỹ vác giáo có tỷ lệ 7 đầu; cân đối, hài hòa của các tỷ lệ giữa đầu, thân, tay, chân; sự mềm mại, sống động của hệ thống cơ; chất đá đã biến thành da thịt, cảm nhận được sự vững chắc của cơ thể, sự chuẩn xác về giải phẫu tạo hình kết hợp với cái đẹp của đường nét, hình khối. Mi-rông lại nghiên cứu dáng động của hình tượng con người. Tiêu biểu là Người ném đĩa cho ta hình ảnh của một lực sĩ cường tráng đang vận động hết sức của cơ thể để vung tay ném đĩa, ở đó có sự phối hợp cái đẹp về dáng, về hình, về tỷ lệ. Trong sự phối hợp phần chân nghiêng và thân nhìn chính diện. Sự kết hợp đã tạo ra sự chuyển động và vẻ đẹp hoàn mỹ cho tác phẩm.

Sang thế kỷ IV, điêu khắc Hy Lạp lại tiến thêm một bước, nếu ở thời kỳ trước các tác giả muốn đạt đến độ mẫu mực về tỷ lệ, hình khối, tạo dáng động thì thế kỷ này họ lại muốn tăng thêm chất liệu thực cho tượng, bớt chất lý tưởng hóa với đại biểu là: X-co-pa (Scopas), Pra-xi-ten (Praxitéle), Li-xíp (Lisippe), Mô-xô-lơ,… Tác phẩm của ông như Héc-mét (Hermes), tượng Nữ thần săn bắn Ac-tê-mit và đặc biệt là các tượng vệ nữ. Đến đây các nghệ sĩ Hy Lạp đã phô diễn vẻ đẹp tuyệt mỹ mà tạo hóa đã ban tặng cho phái yếu qua những pho tượng khỏa thân. Có lẽ vì thế mà khi tìm thấy hai pho tượng vô danh: Vệ nữ Mi-lô và tượng Nữ thần chiến thắng ở Xa-mô-crát ta thấy hai phong cách và hai vẻ đẹp khác nhau: một lý tưởng hóa và một tràn đầy tính hiện thực.

Cũng như những thành công trong kiến trúc, điêu khắc Hy Lạp thế kỷ V-IV TCN cũng đã để lại cho nhân loại nhiều tác phẩm kinh điển nổi bật trong đó chính là pho tượng người ném đĩa huyền thoại.

3- Thời kỳ Hy Lạp hoá (thế kỷ 3-2 TCN)

Ở thời kỳ này, A-ten không còn là trung tâm cường thịnh duy nhất như thời trước, trên những miền đất mới ở Tiểu Á và Bắc Phi mọc lên những trung tâm mới. Điêu khắc cũng như kiến trúc đều muốn tìm đến một phong cách mới. Hoặc tiếp tục phong cách của giai đoạn trước nhưng đẩy cao hơn về mặt biểu hiện những tình cảm đau thương, bi thảm như tác phẩm Người lính Gô-loa bị trọng thương hay Người chiến binh Gô-loa giết vợ và tự sát,… Pho tượng này gây ấn tượng mạnh cho thị giác và cảm xúc. Hoặc phức tạp hơn trong phong cách diễn tả hay cường điệu hóa. Thể loại thường gặp trong điêu khắc thời Hy Lạp hóa là nhóm tượng và phù điêu lớn. Phù điêu trên diềm mũ cột đền thờ Pec-gam dài khoảng 120m, bao quanh đền thờ, diễn tả cuộc giao chiến giữa các thần linh và những người khổng lồ. Mọi hình tượng đều được diễn tả bằng kỹ thuật điêu luyện, hình khối mạnh mẽ, cường độ dữ dội trong động tác.

Nhóm tượng Lao-cun: Mang đầy chất bi tráng, diễn tả một cảnh tượng khủng khiếp về số phận con người, cụ thể diễn tả 3 nhân vật, mỗi người mang một nét đẹp riêng. Ngoài cái đẹp lý tưởng về hình thể, tác giả còn muốn nhấn mạnh vẻ đẹp về tính cách, về sự bộc lộ nội tâm. Qua hình dáng, thái độ khác nhau của 3 nhân vật đã bộc lộ nỗi khiếp sợ, đau đớn, kiệt sức của 3 cha con. Sức căng vặn của 3 cơ thể, kết hợp với đường cong ngoằn ngoèo của hai con rắn đã tạo nên nhóm tượng có bố cục chặt chẽ, gắn bó thể hiện nội dung sâu sắc. Tác phẩm không còn thể hiện thuần nhất như thời cổ điển mà chú ý đến thể hiện cá tính của nhân vật và sự phức tạp của tình cảm. Bức tượng được sáng tác theo câu chuyện về Lao-cun, viên tư tể của thành Troy đang chuẩn bị báo cho người dân trong thành biết sự nguy hiểm của con ngựa gỗ thì ông và hai người con trai bị Poseidon sai hai con rắn biển tấn công và giết chết.

4- Kiến trúc đầu cột - hoa văn cột

Không chỉ là những công trình vẫn còn được bảo tồn, lưu trữ từ những thời kỳ cổ đại mà chúng ta còn được thấy qua rất nhiều các công trình nhà cửa, biệt thự ngày nay được xây dựng với các dạng đầu cột, hoa văn cột mang đậm phong cách thiết kế Hy Lạp cổ đại. Đây cũng chính là những ngôn ngữ chung trong thiết kế của các nước tại khu vực Châu Âu ngày nay. Tương ứng với 3 thời kỳ trên, kiến trúc hình thành 3 kiểu cột chính là

+ Thức Doric: Ra đời sớm nhất và được phát triển ở Penoponnese miền nam nước Ý. Cột Doric đơn giản bằng những đường thẳng, rãnh sâu. Đây kà thức cột cổ nhất và đơn giản nhất trong hệ thống các thức cột cổ điển. THức này hình thành từ một trụ thẳng đứng phình to ở đáy, không có phần đế và phần đầu cột. Thức cột này thường được so sánh với vẻ đẹp khoẻ mạnh của người đàn ông cường tráng.

+ Thức Inonic: Là sự kết hợp giữa đường cong và đường thẳng, vừa khoẻ khoắn, vừa mềm mại. Phần thân cột là những rãnh thẳng, đầu cột được trang trí bằng những đường cong mềm mại, duyên dáng hơn. Thức cột này mang dáng dấp mảnh dẻ, nữ tính, giàu tính trang trí hơn cột Doric. Thức cột Inonic có nguồn gốc từ Ionia, thuộc địa của Hy Lạp. Các ngôi đền nổi tiếng được xây dựng với loại cột này bao gồm đền Erecteyon ở Athena, Đền  Artemis ở Ephesus, đền thờ Apollo ở Bassae.

+ Thức Corinth: Thức này ra đời sau 2 cột trên, rơi vào khoảng thế kỷ thứ 5 TCN. Thức cột này có nét mảnh mai, giàu tính trang trí, đầu cột có nhiều chi tiết hoa lệ giống như một lẵng hoa kết hợp cùng với mấy tầng là phiên thảo diệp. THức cột này được sáng tạo bởi kiến trúc sư Callimachus. Cột này có sự đối xứng chiều và tạo ra sự cảm nhận về không gian. Đền Olympeion ở Athena và đền Apollo ở Bassae là 2 đền có kiến trúc cột này.

Sau này, người La Mã đã phát triển thêm 2 loại thức cột mới là Toscan và Composite.

Nhìn chung, những thức cột trong thời kỳ Hy Lạp cổ đại đã đạt đến độ chắc chắn về cấu trúc và thẩm mỹ, tạo nên một ngôn ngữ kiến trúc có một không hai, để lại cho nhân loại một kho báu về kiến thức trong lĩnh vực kiến trúc và di sản nghệ thuật của nhân loại.

các thức cột của thời Hy Lạp cổ đại

Kiến trúc Hy Lạp cổ đại và tầm ảnh hưởng tới ngôn ngữ thiết kế ngày nay

Kiến trúc Hy Lạp cổ đại có tầm ảnh hưởng rất to lớn, là tiền đề, là sự định hình, là đỉnh cao và là sự phát triển của lĩnh vực kiến trúc, điêu khắc trên toàn thế giới hiện nay. Lặp lại câu nói của Ăng-ghen: "Không có các cơ sở do Hy Lạp và La Mã hình thành nên thì không thể có châu âu hiện đại". Toàn bộ các kiến trúc nhà cửa, cột xây trên khắp Châu Âu ngày nay điều mang kiến trúc thời Hy Lạp cổ đại. Dù có được biến tấu, thiết kế sang nhiều kiểu mới khác nhau nhưng về tổng thể vẫn in đậm dấu ấn của thời kỳ đó. Không chỉ riêng trong các lĩnh vực xây dựng nhà cửa mà còn đặc biệt là sự trang trí trong các không gian nội, ngoại thất với rất nhiều các dòng tượng cổ ngày xưa cũng được phục chế, sản xuất và phát triển. Nổi bật trong đó là những mẫu tượng kinh điển như tượng David, tượng người suy tư, tượng người ném đĩa, tượng các vị thần trên đỉnh Olympus, tượng thần Vệ Nữ, tượng công giáo... Các dòng tượng này không chỉ đơn thuần là những món đồ vật trang trí mà còn mang trong đấy rất nhiều giá trị cực ý nghĩa. Có thể là thể hiện một văn hoá, bản sắc tốt đẹp của một quốc gia, hay là sự điển hình của những ngôn ngữ, hình thức thiết kế của thời kỳ Hy Lạp cổ đại, cũng như lấy con người làm chủ đạo để nói về quyền tự do, công lý và những nét đẹp của con người trong mọi tầng lớp xã hội.

Kiến trúc điêu khắc thời kỳ Hy Lạp cổ đại có tầm ảnh hưởng to lớn tới ngôn ngữ thiết kế và trang trí nội ngoại thất ngày nay

Grand Art - Đơn vị chế tác tượng Hy Lạp cổ đại, kiến trúc cột hoa văn từ chất liệu thạch cao và composite uy tín số 1 Việt Nam

Nếu quý khách hàng đang có nhu cầu quan tâm và đang tìm cho mình một đơn vị uy tín, hãy tới với Grand Art.

Những lý do nên chọn đặt niềm tin vào Grand Art:

- Đơn vị sản xuất trực tiếp trên toàn bộ quy trình, không qua bất kỳ đơn vị trong gian nào: Grand Art có các phân xưởng sản xuất đảm nhiệm các quy trình chế tác riêng từ đội ngũ kỹ thuật tới đội chuyên tạo khuôn mẫu, kiểm định chất lượng sản phẩm đầu vào và sau cùng là đội đúc, sửa nguội và hoàn thiện. Xây dựng một bộ máy hoạt động được vận hành trơn tru với từng công đoạn phải được kiểm định hoàn thiện, đạt chuẩn yêu cầu rồi mới chuyển sang các công đoạn tiếp theo. 

- Đội ngũ thợ, nghệ nhân tay nghề cao, kinh nghiệm dày dặn trong các lĩnh vực thiết kế và chế tác.

- Chúng tôi chuyên trực tiếp chế tác và sản xuất các dòng: Tượng Phong Thuỷ, tượng Phật, tượng Phục Hưng, đồ decor phong cách Châu Âu, tượng Hy Lạp cổ đại, tượng Châu Âu, cung cấp các mẫu đầu cột, hoa văn cột theo kiến trúc Hy Lạp cổ đại, kiến trúc Phật giáo...

- Giá thành hợp lý, giá tại xưởng: Trực tiếp sản xuất nên mức giá của Grand Art có thể nói là tốt nhất thị trường đi cùng với chất lượng sản phẩm.

- Quy trình làm việc chuyên nghiệp: Toàn bộ đội ngũ của Grand Art đều được đào tạo làm việc chuyên nghiệp với tiêu chí đặt nhu cầu và trải nghiệm của khách hàng lên hàng đầu.